Opracowanie: Drama Way Fundacja Edukacji i Kultury
„Ani ludzkie istnienie, ani wolność osobista jednostki nie przetrwają zbyt długo poza współzależnymi i nakładającymi się na siebie społecznościami, do których wszyscy należymy. Z drugiej strony żadna społeczność nie przetrwa zbyt długo, jeśli jej członkowie nie poświęcą części swojej uwagi, energii i zasobów na rzecz wspólnych projektów."
Amitai Etzioni, 1997
Teatr ze Społecznością (Community Theatre) to jeden z nurtów TZS, silnie zakorzeniony w historii i kulturze społeczności z którą jest realizowany. Jest to praktyka teatralna oscylująca między sztukami performatywnymi a interwencją społeczno-kulturalną - sztuka teatralna powstaje w procesie artystycznym tworzonym przez i dla społeczności, z uwzględnieniem uwarunkowań historycznych, społecznych i zainteresowań uczestników. Nadrzędnym celem tego rodzaju działań jest jednoczenie społeczności, podtrzymanie historii, budowanie wspólnoty myśli i wartości poprzez wspólne tworzenie i uczestnictwo w wydarzeniach o charakterze artystycznym. (por. Depta, Żejmo-Kudelska, Teatr Zaangażowany Społecznie: próba charakterystyki cz.II")
Inicjatywy „community theatre” rozumiane jako interwencja społeczna trzeba wyraźnie odróżnić od „community theatre” rozumianego jako teatr amatorski. W ramach amatorskiego nurtu „community theatre” każdy może wystawić komedie, musicale, czy dzieła literatury - teatr jest rodzajem hobby grupy amatorów, nie jest jednak w żaden szczególny sposób związany ze społecznością.
Inaczej w nurcie interwencyjnym - „community theatre” jest głęboko osadzony w potrzebach, wartościach, opowieści ach funkcjonujących w społeczności, a także aktualnych wydarzeniach, które uczestnicy chcieliby skomentować.
Ponadto, spektakle Teatru ze Społecznością tworzone są od początku do końca przez tzw. zwykłych ludzi realnie włączając ich w stworzenie i przygotowanie spektaklu. Uczestnicy społeczności, wspólnie z osobami prowadzącymi, piszą scenariusz, muzykę, tworzą kostiumy, scenografię oraz grają w spektaklu. Niejednokrotnie są to osoby niezainteresowane samym teatrem, jednak ich osobisty związek z tematyką przedstawienia staje się powodem i motywacją do zaangażowania i teatralnego działania. Rezultatem projektów teatru ze społecznością jest zwykle realizacja spektaklu teatralnego opartego o historie i tematy ważne dla uczestników lub społeczności, z której się wywodzą. Tym samym Teatr ze społecznością lokalną kształtuje aktywny model uczestnictwa w kulturze, w którym osoba nie będąca na co dzień artystą może być zaangażowana w proces twórczy umożliwiający jednocześnie rozwój kompetencji społecznych.
Twórcami, którzy mieli znaczący wpływ na rozwój metody Teatru ze społecznością byli m.in. Patricia Ann Jellicoe oraz John Somers.
Za prekursorkę Teatru ze Społecznością w Wielkiej Brytanii uważana jest Ann Jellicoe, która jako pierwsza, pracując z dużymi grupami (ponad 100 osobowymi) rozwinęła koncepcję tworzenia scenariusza w oparciu o historie lokalne i wystawiania spektakli w formie tzw. promenady, w miejscach nie-teatralnych.
John Somers – brytyjski reżyser i pedagog, kontynuator myśli Jellicoe- to postać szczególnie znacząca dla rozwoju i popularyzacji Teatru ze Społecznością w Polsce. John Somers trzykrotnie, we współpracy z Drama Way Fundacją Edukacji i Kultury, reżyserował w Polsce spektakle tworzone wg tej właśnie metodologii :
w Supraślu powstały spektakle „Nie było nas a był las” (2012) i „Płatki wspomnień” (2013)
w Warszawie „Generation Express” (2013)
O swoim sposobie rozumienia teatru John Somers mówi w wywiadzie publikowanym w odcinkach.
Więcej na temat Teatru ze Społecznością można przeczytać w publikacji przygotowanej przez zespół Drama Way, a także w poniższych artykułach:
Maria Depta, Aldona Żejmo-Kudelska „Teatr Zaangażowany Społecznie: próba charakterystyki cz. II"
Zapraszamy także do obejrzenia filmów na temat metody:
Teatr ze społecznością Supraśl 2016
Teatr ze Społecznością w Pilźnie
Zapoznaj się z metodami Teatru w Edukacji lub wróć do opisu metod Teatru Zaangażowanego Społecznie.